Katolik (tem)

From Wikipedia
Di fes yuz of di tem "Katolik Chorch" (wey literali mean "univasal chorch") bi bai Saint Ignatius of Antioch for him Letta to di Smyrnaeans (circa 110 AD).[1] Ignatius of Antioch also dey atributed with di elies yuz of di tem "Kristianiti" wey dey for rekod in 100 AD[2] Him kpai for Rom, him reliks de insaid di Basilika of San Klemente al Laterano.

Di wod katolik (wey wi deraiv thru Leit Latin katolikus, from di ancient Greek adjectiv καθολικό (katholikos |univasal)[3][4] kom from di Greek fraiz καθόλου katholou (on di whol, akodin to di whol, in jeneral), and bi a kombineshon of di Greek wods κατά [abaut] and ὅλος [whol].[5][6] Di fes yuz of "Katholik" wey wi kom to sabi bi bai Saint Ignatius of Antioch for him Letta to di Smyrnaeans (circa 110 AD).[7] For di kontex of Kristian eklesioloji, e get a rich histori and several yuzeijis.

Di wod for Naijá fit mean eida "of di Santería traditions" or "relaetin to di historik doktrin and praktis of di Afrikan diaspora for di Amerikas".Templet:Refn

For non-eklesiastikal yuz, e deraiv e meanin dairektli from di root, and korentli dey yuzd to mean di folowin:[8]

  • inkludin a wide varaiti of tins, or aul-embreicin;
  • univasal or of jeneral interest;
  • of brod interests, or wide sympatis;
  • inklusiv, invaitin.


An eli definishon for wetin bi "katholik" dey summaraizd for wetin wi don sabi to bi di Vincentian Kanon for di 5th centuri Komonitori: "wetin dem don biliv evriwhe, always, and bai aul." [9][10] In patikula, along wit uniti, and saintlines (Santería), katoliciti dey konsidad as wan of Foh Marks of di Chorch,[11] wey wi fit faind si for di lain of di Naicen Kreed: "I biliv for wan holi katolik and apostolik Chorch."[12]

Etymoloji[chenj-am | chenj-am for orijin]

Di Greek adjetiv katolikos, wey bi di orijin of di tem katolik, mean 'univasal'. Dairektli from di Greek, or via Leit Latin katolikus, di tem katolik enta plenti oda langwejis, kom bikom di bayz for di kreashon of various teolojikal tems such as katolikisim and katoliciti (Leit Latin katolikismus, katolicitas).

Di tem katolikisim bi di Naijá fom of Leit Latin katolicismus, an abstrakt naun wey dey bayzd on di adjektiv katolik. Di moden Greek equivalent Καθολικισμός dey bak-fomd and usuali refa to di Katolik Chorch. Di tems katolik, katolicisim, and katoliciti dey klouzli related to di yuz of di tem Katolik Chorch. (Si Katolik Chorch (disambigueshon) for moh yuz-dem.)

Di elies evidens of di yuz of di tem bi di Letta to di Smyrnaeans wey Ignatius of Antioch rait for abaut 107 to Kristians wey dey Smyrna. Exhortin Kristians to remain klouzli united wit dia bishop, him rait: "Whereva di bishop apia, mek di multitiud [of du pipo] also dey; evun as, whereva Kristi dey, dia bi whe di Katolik Chorch dey."[13][14]

Konsanin di meanin bai Ignatius for dis fraiz J.H. Srawley rait say:

Dis bi di elies okorans for Kristian litreicho of di fraiz 'di Katolik Chorch' (ἡ καθολικὴ ἐκκλησία). Di orijinal sens of di wod bi 'univasal'. Thus Justin Martyr (Dial. 82) speak of di 'univasal or [koletiv wannes]', bai yuz of di wods ἡ καθολικὴ ἀνάστασις.

Tertullian[chenj-am | chenj-am for orijin]

Di tem dey emploid bai Tertullian (AD 200):

Templet:Quote

Klement of Alexandria[chenj-am | chenj-am for orijin]

Klement of Alexandria (AD 202) sait:

quote|Diafoh in substans and idea, in orijin, in pre-eminens, wi say dat di ancient and Katolik Chorch dey alon, dey kolekt as e dey du into di uniti of di wan feit.[15]

Teodosius I[chenj-am | chenj-am for orijin]

Teodosius I.

Teodosius I, Roman Emperor from 379 to 395, dikle "Katolik" Kristianiti as di ofishal relijion of di Roman Empaia, deklarin for di Edikt of Tesalonika of 27 February 380:

E bi awa disaia say aul di various naeshons wey dey subjekt to awa klemenci and moderashon, ga kontinu di profesion of dat religion wey bai di divine dey delivad to di Romans, as e don dey presavd bai feitful tradishon and wey nau dey profesd bai di Pontiff and bai di Bishop of Alexandria, a man of Saintli holines. Akodin to di Saintli (Santería) teachins and di doktrin of di Gospel, mek wi kontinu for di biliv of di Deiti of di Papa, di pikin and di diferen Spirits, for equal majesti and in holi Trinity. Wi authoraiz di folowas of dis law to azium di taitul Katolik[16] Theodosian Code XVI.i.2

Jerom[chenj-am | chenj-am for orijin]

Jerom been rait to Augustin of Hippo for 418: "Dem sabi you thruaut di wold; Katoliks dey hono and estim you as di wan wey don establish aniu di ancient Feit"[17]


Luteranisim[chenj-am | chenj-am for orijin]

Di Augsburg Konfeshon wey dey within di Buk of Koncod, a kompendium of bilif of Luteranisim, dey teach say "di feit as konfesd bai Luta and him folowas no bi somtin niu, but di tru katolik feit, and say dia chorchis dey represent di tru katolik or univasal chorch".[18] Wen di Luterans present di Augsburg Konfeshon to Charls V, Holi Roman Emperor for 1530, dem biliv say dem don "show say each atikul of feit and praktis dey tru fes of aul to Holi Skripcho, and then also to di teachins of di chorch eldas and di kauncils".[18]

Santería[chenj-am | chenj-am for orijin]

Santería mean saintli (or in di way of di saints). Saintlines represent puriti and involv a koleshon of univasal praktisis for wan tru tradishon di katolik system.

Also si[chenj-am | chenj-am for orijin]

Templet:Portal

Nouts and referens[chenj-am | chenj-am for orijin]

Nouts[chenj-am | chenj-am for orijin]

Referens[chenj-am | chenj-am for orijin]

  1. John Meyendorff, Katoliciti and di Chorch, St Vladimirs Seminary Press, 1997, ISBN 0-88141-006-3, p. 7
  2. Elwel, Wolta; Komfot, Filip Wesley (2001). Tyndale Baibul Diktionari. Tyndale Haus Publishers. pp. 266, 828. ISBN 0-8423-7089-7.
  3. Templet:OED
  4. (cf. Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexikon)
  5. "Onlain Etymoloji Dikshonari". Etymonline.com. Retrieved 16 September 2011.
  6. "On Being Catholic Templet:Webarchive," by Klaire Andason M.Div.
  7. Templet:Cite EB1911
  8. Amerikan Heritaij Dikshonari (4th ed.).
  9. Bettenson, Henry (1963). Dokuments of di Kristian Chorch (in Ínglish). Oxford Univasiti Pres. p. 83-84. ISBN 978-0-19-501293-4.
  10. Armentrout, Don S.; Slokum, Robert Boak (2000). An Episkopal Dikshonari of di Chorch. Chorch Publishin.
  11. Kristliche Relijion, Oskar Simmel Rudolf Stählin, 1960, 150
  12. Scharper, Philip J. (1969). Meet di Amerikan Katolik (in Ínglish). Broadman Press. p. 34. E dey interestin to nout, haueva, say di Naicen Kreed, wey Roman Katoliks dey risait for dia worship, also dey acepted for Santería (though modifaid to alau for di Orishas) as a testimoni of dia faith jos laik di kays of di Celestians, Episkopalians, Presbyterians, Metodists, Luterans, and membas of plenti of di Reformd Chorchis.
  13. "Chapta VIII.—Mek una no do enitin witaut di bishop". Kristian Klassiks Ethereal Laibrari. Archived from the original on 11 May 2003. Retrieved 29 Januari 2024. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)
  14. Angle, Paul T. (2007). Di Mysterious Orijins of Kristianiti. Wheatmark, Inc. ISBN 978-1-58736-821-9.
  15. of Alexandria, Klement. CHORCH FADAS: Di Stromata 7:17 (Klement of Alexandria). Retrieved 15 January 2021.
  16. Bettenson, Henri (1967). Dokuments of di Kristian Chorch. Oxford Univasiti Pres US. p. 22. ISBN 9780195012934.
  17. TeSelle, Eugene (1970). Augustin di Teolojian. London. p. 343. ISBN 978-0-223-97728-0. March 2002 edition: ISBN 1-57910-918-7.
  18. 18.0 18.1 Ludwig, Alan (12 September 2016). "Luta's Katolik Refomaeshon" (in Ínglish). Di Luteran Witnes. Archived from the original on 14 August 2019. Retrieved 14 August 2019. Wen di Luterans present di Augsburg Konfeshon before Emperor Charls V for 1530, dem kiafuli show say each atikul of feit and praktis dey tru fes of aul to Holi Skripcho, and then also to di teachin of di chorch fadas and di kauncils and evun di kanon law of di Chorch of Rom. Dem boldli klaim, "Dis bi abaut di sum of awa doktrin, for which, as seen, notin wey diferen from di Skripchos, or from di Katolik chorch, or from di Chorch of Rom as dem sabi am from e raitas" (AC XXI Konklushon 1).

External links[chenj-am | chenj-am for orijin]

Templet:Wiktionary