Aqualtune
Aqualtune (wey live around 1665 to 1675) na one princess from Kongo Kingdom. Her papa na one big king for Kongo wey dem dey call Manikongo, but we no sabi di exact name of di king. According to di story wey dem pass down, dem talk say Aqualtune na di mama of Ganga Zumba, and na di grandma of Zumbi.
Her tori
[chenj-am | chenj-am for orijin]For 1665, Aqualtune lead about ten thousand Kongo men and women go fight for Battle of Mbwila. But her side lose di fight, and di people wey win di fight come capture her.
Dem carry her go one place wey dem call Port of Recife, wey be place wey dem dey keep slaves and work sugar factory. For there, dem sell her as "breeding slave" — meaning say di people wey buy her wan use her born pikin dem wey dem go sell or use for work. Later, dem sell her again to another sugar mill for one place wey dem call Porto Calvo, and by di time dem sell her again, she don already get belle.
After some time, Aqualtune run comot from di place wey dem enslave her. She waka go one free community wey dem call Palmares quilombo — dat na place wey runaway slaves dey live free.
For Palmares, Aqualtune come turn leader of one part of di community wey dem call Subupuira quilombo. Dat place dey for di northeast side of Palmares capital. Aqualtune born two sons — Ganga Zumba and Gana Zona — and di two of dem later become big leaders for Palmares.
Apart from her two sons, she still get one daughter wey her name na Sabina. Sabina na di mama of Zumbi, wey also be one of di most famous freedom fighters for Brazil history.
Nobody really sabi wetin happen to Aqualtune later for life. Di last tori wey people hear about her na say she die for 1675, but how she take die still be mystery.
Wetin people remember her for
[chenj-am | chenj-am for orijin]For 2015, one writer wey dem call Jarid Arraes write book about Aqualtune life. Di book join for her collection wey dem call Heroínas Negras Brasileiras em 15 cordéis — wey mean "15 Stories About Black Heroines for Brazil". Di book use poetry style wey dem dey call cordel to tell Aqualtune tori.